پس از دوره قاجار، باغ برای مدتی به حالت متروکه رها شد، اما با گذشت زمان و با رشد شهر، در دوره پهلوی، با ساخت و سازهای افزایش یافته، این باغ به تدریج در قلب شهر یزد قرار گرفت. نکته جالب درباره آن، وجود بادگیری منشوریشکل به طول 33 متر و 80 سانتیمتر بر روی عمارت باغ است که عنوان «بلندترین بادگیر خشتی دنیا» را از آن خود کرده و به شهرت شهر جهانی یزد افزوده است. استخری که در روبروی آن بنا ساخته شده است اندازه این استخر ۱۰۸ متر طول و ۱۶ متر عرض دارد وکمک کرده فضایی با طراوت برای آن ساخته شود . مسجد جامع یزد مثل خیلی از بناهای تاریخی که بسیار قدیمی هستند، در طول تاریخ تغییرات بسیاری را به خودش دیده است. اصفهان سرشار از آثار هنری و تاریخی است که میدان نقشجهان، مسجد شاه، سی و سه پل، پل خواجو، پل مارنان، مسجد جامع اصفهان، مسجد سیّد، مسجد شیخ لطفالله، منار جنبان، برج کبوترخانه، گذر چهارباغ عباسی، میدان عتیق، کاخ چهلستون، آتشگاه اصفهان، کاخ عالیقاپو، کاخ هشت بهشت، کلیسای وانک، حمام علیقلی آقا، مدرسه چهارباغ و هتل عباسی از بارزترین آنها هستند. اگر کسی به اصفهان سفر کند و بخواهد سفرش به این شهر کامل باشد، بد نیست در کنار دیدن جاهایی مثل میدان نقش جهان اصفهان ، سیوسهپل و خواجو، دیدن این مسجد را هم در برنامهاش بگنجاند. داستان دیگر این است که خواجه در هند از دنیا می رود ولی او پیش از مرگ وصیت می کند که قلبش را به جلفا ببرند و از این رو چنین کلیسایی ساخته می شود.

کلیسا در خیابان نظر واقع شده و اطاگرافشپر از مغازه های پوشاک و فروشگاههای غذای خیابانی است پس ازاین لحاظ هم بازدید از این کلیسا میتواند سلیقه های مختلفی را در سفر راضی کند. خود بازار بزرگ نیز راستههای دیگری را در خود جای داده است مانند راسته زرگرها، مسگرها، تفنگسازها، کفشدوزها، عربان، کلاهدوزها و قنادها. تالار اصلی این کلیسا به شکل مستطیل بزرگی میباشد که سقف آن را یک گنبد دوجداره بزرگ تشکیل داده است. پلان کلیسای بیت اللحم از نوع تالارهای گنبددار مستطیل شکل است که در جهت شرقی-غربی قرار دارد و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. پلان کلیسای بیتاللحم از نوع تالارهای گنبددار مستطیل شکل است که در جهت شرقی-غربی قرار دارد و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. قسمت پایین دیوارها نیز با کاشی های لعابدار به رنگ های نیلی و آبی تزیین شده است.کلیسای بیت اللحم در دو طبقه ساخته شده که طبقه دوم آن مخصوص بانوان است. طبقه ششم بنای عالی قاپو که به نام اتـاق صـوت معـروف اسـت، بزرگتـر ین تـالار ایـن ساختمان را در بردارد. ارامنه به عنوان یکی از گروههایی که در دوره شاه عباس اول صفوی به اصفهان مهاجرت داده شدهاند برای فراهم آوردن زندگی مادی و معنوی خود در پایتخت صفویان نیاز به مبانی فرهنگی خاص خود داشتند، در این راستا نیاز به مراکز عبادی، آنها را بر آن داشت تا با کسب اجازه از دربار صفوی نسبت به ساخت کلیسا اقدام نمایند.کلیساهای بیت لحم و وانک از کلیساهای معروف در جلفای اصفهان می باشند که از نظر نقاشی های داخل بنا از ارزش و اعتبار زیادی برخوردارند. ارمنیهای مهاجر به محض ورود به اصفهان این کلیسا را پایهگذاری کردند اما به خاطر کوچک بودن وسعت آن، این مکان پاسخگوی نیاز همه ارمنیهای ساکن محله نبود، به همین دلیل در سال ۱۶۱۳ میلادی، یک کلیسای دیگر به نام کلیسای مریم مقدس در اطراف این کلیسا ساختند که هماکنون کلیسای هاکوپ در داخل کلیسای مریم مقدس قرار دارد.

وی بهمنظور رقابت با غرب دستور به ساخت کاخها و کلیساهایی به سبک اروپایی و صفوی داد، همچنین نیاز ارامنه به جهت برآوردن زندگی مادی، معنوی و فرهنگی، لزوم وجود مراکز عبادی مختص ارامنه یعنی کلیسا را موجب گردید. این آتشگاه یکی از هفت آتشکده بزرگ و مهم ساسانیان محسوب میشود و همه ساله، گردشگران و مسافران بسیاری به این منطقه مراجعه می کنند تا آثار به جا مانده از این بنای تاریخی را مشاهده نمایند. یکی از پاساژهای اصلی در شهر یزد، مجموعه بازار قدیمی است. نام اصلی این آتشگاه، دژ مهربین بوده است و امروزه در میان مردم به قلعه ماربین معروف است و وسعت و بزرگی آن، در میان بناهای موجود در اصفهان، رتبه سوم را دارد. این بنا در سال ۴۲۹ هجری ساخته شده و یک کتیبه بر سر در آن، نام سازندگان و تاریخ ساخت را نشان میدهد. طاطائوس هونانیان بنیانگذار موزه کلیسا وانک در محوطهی کلیسای وانک است؛ او فرزند هارتون هونانیان، نویسنده کتاب تاریخ جلفای اصفهان است. موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده: این موزه توسط یک متخصص سکهشناسی به نام حسین حیدرزاده در خانه تاریخی عربزاده برپا شده است. از آثار معروف و مشهور که در موزه وانک نگه داری می شود تار مویی از یک دختر 18 ساله است که واهرام هاکوپیان در سال 1975 میلادی، با قلمی از جنس الماس جمله ای از تورات را با زبان ارمنی بر روی آن تار مو نوشته است. سفر خود را به نحوی برنامه ریزی کنید که در یک روز هم از باغ تاریخی و زیبای دولت آباد و هم از دیگر جاذبههای نزدیک به آن دیدن کنید.

پل خواجو علاوه بر زیبایی چشمنواز، تنظیم جریان آب زایندهرود را هم بر عهده داشت. بعد از آن جسد او به اصفهان آورده شده و با سرمایهای که از او به جا مانده بوده این کلیسای زیبا را بعد از مرگش ساختهاند. یکی از مهمترین بناهای تاریخی کلیسای بیت اللحم اصفهان است که بنای ارزشمند و بزرگی است که آن را طبق وصیت شخصی به نام پطرس ساختهاند. یکی از بزرگترین جاذبههای تاریخی و مذهبی محله قدیمی اصفهان کلیسای وانک است. در سالهای اخیر و ورود گردشگران به جلفا مراکز تجاری و خدماتی بسیاری در این محله تاسیس شده است. کلیسا در سال 1850 میلادی با خطر تخریب مواجه شد ولی در سال 1870 بهوسیله هوان جان الیازیان مرمت و بازسازی شده و به این ترتیب از ویرانی نجات یافت، همچنین در سالهای 1870 و 1899 بازسازی شد و 1984 به استحکام سازی آن اقدام شده است. روایتی دیگر در این مورد وجود دارد که بر اساس آن گفته میشود پطرس که بازرگان ثروتمندی بوده در زمان سفر به هندوستان بر اثر بیماری جان میدهد و قبل از مردن وصیت میکند که قلب او را در جلفا دفع میکنند. هدفمان این است که اگر در مسیر یزد بودید و از این شهرهای همجوارش میگذشتید، سری به آنها بزنید و لذت دیدنشان را از خودتان دریغ نکنید.

مسجد جامع یزد طوری طراحی شده است که شما برای وارد شدن به مسجد شش وروردی مجزا دارید. کلیسای سرکیس از دیگر جاذبهها و کلیساهای شهر اصفهان است که قدمت آن به دوره صفویه میرسد و تا قبل از اینکه کاملا تخریب شود در سال ۱۸۵۰ آن را به نام کلیسای جامع ارامنه میشناختند. نورپردازی زیبای پل، منظره فوقالعادهای را به وجود میآورد که تماشایش خالی از لطف نیست. در بخشهای داخلی قسمتهای پایینی دیوارها را با استفاده از کاشیهای لعابدار سنتی که معمولا به رنگ آبی یا نیلی هستند تزئین کردهاند که باعث به وجود آمدن حال و هوای دوست داشتنی در کلیسای بیت اللحم به عنوان یکی از جاهای دیدنی اصفهان شده است. کلیسای وانک در محله جلفا، یکی از محلههای قدیمی شهر اصفهان قرار دارد؛ این محله در مرکز شهر و جنوب زایندهرود واقع است. این کلیسا با نام دیرآمنا پرکیچ نیز درجهان شناخته میشود و یکی از ۱۳ کلیسای باقیمانده در محله جلفا از قرن ۱۷ میلادی به شمار میرود. این اثر فوق العاده اصفهان، چه از نظر نمای درونی و چه از نظر نمای بیرونی بسیار زیبا و چشمگیر است و یکی از برجسته ترین مکان های مقدس در این شهر بشمار می رود. داخل بنا با نقاشی و کاشیکاری تزئینشدهاست و هنر نقاشی ارامنه را در اسلوبهای متفاوت به نمایش میگذارد، بهواقع از ویژگیهای خاص کلیسای بیت اللحم استفاده از تزئینات دیواری است که میتوان آن را وابسته به ورود آثار غربی توسط تجار و بازرگانان ایرانی و اروپایی به اصفهان، حضور هنرمندان ایرانی در اروپا و نیز حضور هنرمندان اروپایی در دربار صفویه دانست که خود دلیلی بر همجواری و تلفیق هنر ارامنه با مذاهب گوناگون در کنار هنر ایرانی اسلامی است. ایران همواره به عنوان کشوری با قومیت های گوناگون و دین ها و مذاهب مختلف در جهان شناخته می شود، که تمامی این اقوام و ادیان با صلح و همبستگی در تمامی عرصه ها کنار هم ایستاده اند.

اگر به یزد سفر میکنید، سری هم به جذابیتهای مذهبی این شهر بزنید. کلیسای بیت اللحم یکی از کلیساهای بزرگ واقع در شهر اصفهان میباشد که در دوران صفویه و بعد از مهاجرت ارامنه به این شهر آن را ساختند. از همین رو به عقیده بسیاری از گردشگران و محققان وجود این تناقض ظاهری بین نمای خارجی و داخلی یکی از نکات بسیار جذاب در مورد کلیسای بیت اللحم است. دیوارهای داخلی کلیسا با گچ پوشانده شدهاند و روی تمامی آنها نقاشیهایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته است. گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده است. بخش بیرونی گنبد از آجر ساخته شده و بخش داخلی با رنگ لاجوردی نقاشی شده است. بخش کاشی کاری شده کلیسا هم درست مثل کلیسای وانک به رنگ زرد و آبی است ولی در رنگ آمیزی تصاویر کمتر ازکلیسای وانک از رنگهای تند استفاده شده است و شاید یکی از دلایلی که بازدید از این کلیسا آرامش ایجاد می کتد هم همین باشد. مراسم نخل گردانی در ماه محرم به عنوان یکی از پرطرفدارترین برنامههای مذهبی کشور هر سال در این میدان انجام میشود. این نقاشان عبارت بودند از میناس ماردیروس (که در اجرای نقاشیهای هر دو کلیسا سهم داشته است)، هوانس مرکوز (نقاش زندگی گریگور مقدس در کلیسای وانک)، کشیش استپانوس و آستوازادور (که نقاشیهای تزئینی گل و بوته های کلیسای بیت لحم را به عهده داشته است). این نقوش زیبا نه برای نمایش صرف طبیعت بلکه برای القای حرکت و نمایش زندگی با دیدی تزئینی است. فردی به نام صرافزاده این بنا را در خیابان کاشانی یزد با ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی ساخت تا میزبان مسافران ویژه باشد. روزنامه دیلی تلگراف در مقاله ای که در نوامبر ۲۰۱۶ منتشر کرد، این کلیسا را در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان قرار داد.

روزنامه دیلی تلگراف در مقالهای منتشره در نوامبر ۲۰۱۶، این کلیسا را در فهرست ۲۳ کلیسای زیبای جهان قرار داد. همچنین روایت دیگری وجود دارد مبنی بر اینکه پطرس وصیت کرده بود قلب وی را در جلفا به خاک بسپارند. در سمت راست ورودی کلیسا تندیس مسروپ ماشتوتس، ابداع کننده الفبای ارمنی و در سمت چپ تندیس خاچاطور کسارتسی خلیفه اعظم ارامنه قرار دارد. این مجسمه، تندیس خاچاطور کساراتسی، خلیفه اعظم ارامنه در سالهای ۱۶۲۰ تا ۱۶۴۶ است که موسس اولین چاپخانه در ایران نیز بوده است. کلیسا وانک در طی سالهای متمادی دچار تغییراتی شده در ابتدا این بنا کاربردی مذهبی برای مسیحیان داشت ولی امروزه به بعد تاریخی و جاذبه فرهنگی آن بیشتر توجه میشود. بیت اللحم دارای ساختمانی مرتفع و صاحب بزرگترین گنبد از لحاظ ارتفاع بین دوازده کلیسای موجود در این محله بوده، بهگونهای که بهراحتی از فواصل دور نمایان است، دیوارهای آن بسیار قطور بوده و هیچگونه تزیین خارجی ندارد. شما می توانید با تهیه بلیط هواپیما ارزان به محله جلفا رفته و سری به این محله که گویی مانند اروپا است بزنید و هزینه کمتری را متقبل شوید. مجسمه حضرت مریم که کاسه برنجی پر از آب را در دست دارد، در میان این مجسمهها به زیبایی میدرخشد. در این محله معمولا شاهد عبور ماشین نیستید که یکی از دلایل آرامش محله قدیمی و زیبای جلفا است.

محله جلفا به دلیل زندگی افراد مسیحی با شاخههای مختلف مثل کاتولیک، ارتدوکس و غیره به محله ارامنه جلفا نیز شهرت پیدا کرده است. اگر جلفا را شهر کوچک ارامنه در دل شهر بزرگ اصفهان در نظر بگیریم، پس وجود این بازارچه هم کاملا ضروری است. کلیسای وانک اصفهان زیباییهای منحصربهفردی دارد و بازدیدکنندگان بیشماری را جذب میکند. یکی از معروفترین آثاری که در موزهٔ کلیسای وانک نگهداری میشود تار مویی است متعلق به دختری هیجده ساله که واهرام هاکوپیان در سال ۱۹۷۴ میلادی جملهای از کتاب تورات را به زبان ارمنی با قلمی از جنس الماس بر روی آن نوشتهاست این اثر در سال ۱۹۷۵ به موزه اهدا شده و بازدیدکنندگان میتوانند این جمله را با میکروسکوپی که به همین منظور در محل تعبیه شدهاست بر روی مو مشاهده نمایند. کلیسای وانک در یکی از محلههای قدیمی شهر تاریخی اصفهان قرار دارد و یک اثر باستانی ارزنده است. محراب آن نسبتاٌ وسیع است و دور تا دور داخل بنا 70 تصویر وجود دارد. این شهر به دلیل معماری ایرانی - اسلامی، بلوارهای زیبا، پل های، کاخ ها، مساجد و مناره های دیدنی آن بسیار معروف است، این ویژگی ها باعث شد یونسکو آن را در فهرست میراث جهانی قرار دهد. چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که از یکشنبه گذشته (۱۱ تیر) به میزبانی شهر کراکوف لهستان آغاز شده است.

قائم مقام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در خصوص موضع این وزارتخانه درباره بافت تاریخی شیراز توضیحاتی را ارائه کرد. در آن زمان فقط ساختمان کوچکی در قسمت جنوبغربی بنای امروزی کلیسا ساخته بودند که نام کلیسای هاکوب (یعقوب) را روی آن گذاشته بودند. بازاری نیز در آن دایر است تا اینجا بیش از پیش به حال و روز گذشته هایش بازگردد. کاخ زیبای چهل ستون با وسعتی بالغ بر 67000 متر مربع مجموعهای بینظیر از هنر و زیبایی را پیش روی شما قرار میدهد. در همین زمان سکوهایی آجری هم ایجاد شد که حدود نیم متر ارتفاع داشت و برای ادای نمازهای مغرب و عشا در تابستان ساخته شده بود. تاریخ ساخت کلیسای بیت اللحم اصفهان به سال 1063 هجری قمری باز میگردد، اما با این وجود هنوز هم میتوان شکوه و زیبایی آن را دید. کاربندی ها و تزئینات مقرنس سازی که بر روی این چهار ایوان استفاده شده است بی نظیر بودن معماری ایرانی را به خوبی به تصویرمی کشد. ایوان و گنبد خانه با کاشیهای شش ضلعی به رنگ آبی و ترنجهای کاشی معرق در وسط هر کدام پوشیده شده است. سقفی چوبی نیز به روی ایوان بنا شد. این مسجد دارای دری چوبی است که در زیر بازارچهای به نام لرد آسیاب قرار دارد. داخل کلیسا به سه قسمت تقسیم میشود: قسمت اول بالکنی است با سقف چوبی از درب غربی تا ستونهای مرکزی، قسمت دوم شامل بخش مرکزی و اصلی ساختمان و قسمت سوم شامل محراب، مذبح و دو اتاقک دعا (رختکن کشیشان) است. کلیسا در دو طبقه ساخته شده است.